khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua thứ nhất của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không đem (Quân ý kiến quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin tưởng chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần căn nhà Chu thế kỷ 12 trước Công nguyên vẹn và là quân công ty khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc nhập lịch sử hào hùng Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành thịnh hành trải qua đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa. Do là vị quân công ty thứ nhất của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), thường hay gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ đang được góp thêm phần lập nên sự nghiệp căn nhà Chu kéo dài ra hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn nhất nhập lịch sử hào hùng Trung Quốc. Ông phổ biến nhập văn hóa truyền thống Đông Á qua loa kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc thường hay gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành phổ biến qua loa đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết dã sử rằng về sự việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn căn nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị trấn Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã chống Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc canh ty Hạ Vũ trị thủy đem công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào tầm khoảng thời Thuấn cho tới thời căn nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường đem nhì loại chúng ta, một là chúng ta của tổ tiên (Tính; 姓), loại là chúng ta của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), vì thế thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ bại lấy Lã (呂) thực hiện chúng ta của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông đem nhì thuyết, một là Tử Nha, nhì là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích Khi Văn Vương chết thật phó thác Võ Vương cho tới Tử Nha. Võ Vương kính trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được đặt điều của một người quyền quý và cao sang khắc ghi sự trưởng thành và cứng cáp, và Khi uỷ thác du phía bên ngoài người tớ hoặc gọi biểu tự động của nhau để giữ lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây chống hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời căn nhà Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ phát triển thành dân thông thường. Vì căn nhà bần hàn, Khương Thượng tuổi hạc già nua thông thường chuồn câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây chống hầu Cơ Xương săn bắn, bắt gặp Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương thủ thỉ với ông cực kỳ ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương lưu giữ tiếng tổ tiên là Thái Công dặn dò rằng sẽ sở hữu vị thánh cho tới nước Chu, canh ty Chu cường thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do bại, Cơ Xương trái khoáy quyết Khương Thượng đó là người Thái Công mong ngóng trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức thị người tuy nhiên [Chu] Thái Công hòng đợi), đón lên xe cộ về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép sớm nhất có thể là nhập cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được cho tới là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn tăng vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan liêu cho tới vua Trụ căn nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên quăng quật căn nhà Thương, chuồn du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông thanh lịch nước Chu với Tây chống.
• Cơ Xương bị vua Trụ giam cầm ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn mời mọc ông về liên minh. Khương Thượng nhận tiếng về canh ty Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mưu mẹo dò la gái đẹp nhất và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây chống hầu ra bên ngoài. Từ bại ông được Tây chống hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng canh ty Cơ Xương kiểm soát và chấn chỉnh nội trị và kiến thiết lực lượng nước Chu nhằm mưu mẹo tấn công sụp căn nhà Thương tàn bạo phật lòng dân. Ông canh ty Tây chống tấn công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng bờ cõi nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhì phần tía thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau thời điểm Cơ Xương thất lạc (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tấn công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân group. 800 nước chư hầu cho tới hưởng trọn ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự căn nhà Thương đang được cực kỳ suy gò, Tây chống Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù Khi rời khỏi trận bói cần quẻ xấu xa tuy nhiên Khương Thượng vẫn khuyên răn Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe theo đuổi.

Xem thêm: mark twain là ai

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân group hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo đuổi Chu tấn công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt mặt quân Thương ở Mục Dã, mặc dù lực lượng quân Thương nhộn nhịp rộng lớn nhưng tại Đế Tân tàn bạo nên lính tráng oán thù ghét bỏ, ngả theo đuổi mặt mũi Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan tung, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu tuy nhiên bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông đang được rời khỏi tay giết mổ Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi tiếng lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng kiến thiết quốc gia, nhiều thánh thiện sĩ rời khỏi thực hiện quan liêu và được phong tước đoạt. Duy đem Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin tưởng Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay tắp lự phái Khương Tử Nha đến tới điểm mời mọc, song mặc dù thuyết phục thế này Cuồng Duật cũng ko Chịu đựng, và bảo rằng ham muốn học tập theo đuổi gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha khuyên răn ko được ngay thức thì hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vụ việc thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi quốc gia cần thiết nhân tài, nếu như ai ai cũng như Cuồng Duật thì làm cái gi đem người kiến thiết quốc gia. Vả lại nếu như tài xuất sắc tuy nhiên ko đưa ra dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm cái gi, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa phải nhằm thực hiện gương cho tới kẻ không giống cũng vừa phải là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc bại, những người dân dửng dưng với căn nhà Chu không hề dám trầm trồ cao quý tuy nhiên ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng thanh lịch phía nhộn nhịp về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối nhập quán trọ. Người nhập quán khuyên răn ông nên chuồn vội vàng về kẻo đem sự giành giật giành. Khương Thượng nghe theo đuổi, đang được tối trở dậy khoác áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi bại Lai Hầu là vua khu đất Lai ở sát bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong nhà Thương ko thần phục căn nhà Chu, đem ý muốn giành giật khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tấn công. Khương Thượng sửa thanh lịch chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. phần lớn người theo đuổi về cỗ vũ, canh ty ông vượt mặt được Lai Hầu. Ông đầu tiên phát triển thành vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương chết thật, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo đuổi con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản căn nhà Chu, mặt khác mách bảo người Di ở khu đất Hoài hưởng trọn ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công chuồn sứ cho tới nước Tề, uỷ thác toàn quyền cho tới ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía nhộn nhịp cho tới biển khơi, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái nam cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo đuổi mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong Khi bại Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, căn nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề phát triển thành nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ rệt Tề Thái công thất lạc năm này. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Khi bắt gặp Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Khi chết thật, Khương Tử Nha sinh hoạt trong vòng rộng lớn hai mươi năm cuối thời căn nhà Thương, đầu thời căn nhà Chu. Tính riêng rẽ kể từ Khi ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Khi căn nhà Chu dẹp đoạn loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Khi nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha đang được ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đấy một phiên bản lưu được nghĩ rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất chứng tỏ sự tồn bên trên đem thiệt của anh hùng Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo một cách khác là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và thế giới, thường hay gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn khôn ngoan vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn khôn ngoan vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử hào hùng Trung Quốc.

Càn khôn ngoan vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu phân tách tự động và thời hạn cụ quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc nhập một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian trá lưu truyền những câu truyện truyền thuyết, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa rằng xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận chiến Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là môn đệ của Nguyên Thủy Thiên Tôn đem sứ mệnh phong những vị thánh thần từ những việc canh ty căn nhà Chu lật sụp căn nhà Thương.

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật sụp căn nhà Thương, lượn mọi chỗ dò la kiếm người thánh thiện tài. Một hôm, lên núi Án Thư Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng một lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá vì như thế lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh công ty." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng đem người tiều phu chất vấn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá tuy nhiên câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất đem những chuyện thế cuộc rời khỏi chất vấn, trái khoáy nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông trong cả đã cho chúng ta biết những con kiến giải siêu phàm thế là kể từ bại Khương Tử Nha theo đuổi phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông đang được 60 tuổi hạc.

Trong trận chiến Chu - Thương, căn nhà Chu còn tồn tại sự trợ canh ty của những tướng tá căn nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ thân con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Khi bại phía căn nhà Thương cũng khá được sự trợ canh ty của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo đuổi truyền thuyết này, Khương Tử Nha là một trong những người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là một trong những mẩu truyện truyền thuyết về những cuộc ví tài phép màu và mưu mẹo lược sống động, mê hoặc tuy nhiên những anh hùng nhập này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Xem thêm: rosé là ai

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha nhập Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha nhập phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần biểu diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn khôn ngoan vạn niên ca giờ Trung
• Lời giải Càn khôn ngoan vạn niên ca